ساز نی جزء سازهای بادی و باستانی سرزمین ایران بوده است. بیشترین استفاده از این ساز در میان چوپانان رواج داشته و طنین انداز بیابانها و آرام کننده گله و به نوعی رفیق شب نشینی های اهل دل به شمار میامده . اکنون این نی از حالت سنتی خود درآمده و به صورت یک ساز اصلی و مستقل در گروه های موسیقی استفاده میشود که این اتفاق خجسته به برکت وجود و کوشش بزرگانی همچون نایب اسدالله و شاگردانش و همچنین شاگرد پر آوازه اش البته با یک واسطه جناب استاد حسن کسایی و شاگردان آن استاد بوده است . طنین صدای نی استاد نایب و استاد کسایی همچنان نوک پیکان این ساز معنوی می باشد . روحشان قرین رحمت الهی . ساختمان نی یک لوله چوبی از نوع گیاهی آن " صاحب شش گره و هفت بند . روی نی پنج سوراخ و پشت ساز و تکیه گاه نی یک سوراخ ایجاد می کنند . دارای پنج طنین " بم دو رگه " بم نرم " اوج " غیث و پس غیث می باشد که خود نوازنده میتواند بعضی صداها را با هم مخلوط و اجرا نماید .